Etkinliğin Amacı:

Coğrafi işaretler, belirli bir ürünü tanımlayan bununla birlikte kalitesi, ünü ve karakteristik özellikleri bakımından belirli bir coğrafi alana özgü olarak kaynağına atfedilen sınaî mülkiyet hakkıdır. Bu ürünlerin geleneksel özelliklerini koruyarak gelecek nesillere aktarılmasını sağlama ile yerel dokuların turistik çekicilik olarak kullanılması gibi birden çok faydaya hizmet etme özelliği bulunan coğrafi işaretli ürünler el sanatlarından gıda ürünlerine kadar birçok ürünü kapsamaktadır. Geleneksel yiyecek ürünlerinin üretiminin sürdürülebilirliğinin sağlanması, turistik çekicilik unsuru olarak kullanılması ve sınai mülkiyet kavramlarını birlikte ele alma potansiyeline sahip coğrafi işaretli ürünler bu etkinliğin konusunu oluşturmaktadır.

Bu bilimsel etkinliğinin amacı gastronomi turizminin önemli bir öğesi olan yerel yemek ve çorbaların önemini Türkiye’nin coğrafi işaretli ürünleri penceresinde ortaya çıkarmaktır. Bu ana amacı gerçekleştirmek için üç alt amaç belirlenmiştir. Bu alt amaçlar aşağıda belirtilmiştir:

1. Yükseköğrenimde yer alan ön lisans ve lisans öğrencilerinin coğrafi işaret süreçleri hakkında farkındalıklarını artırmak.
2. Coğrafi işaret başvuru dosyası hazırlama konusunda bilgi ve beceri sahibi olmak.
3. Coğrafi işaretli ürün gruplarından biri olan yemek ve çorbaların reçete okumalarına ilişkin beceri geliştirmek.
4. Yerel ekonomileri desteklemede turizm bileşenlerinden biri olan gastronomide coğrafi işaretli ürünlerin önemini ortaya koymak.

Değişen tüketici eğilimleri ekonomiden sosyolojiye, tarımdan turizme birçok alanı ilgilendiren önemli bir çalışma konusudur. Turizmin çeşitlendirilerek kapsayıcı bir turizm sektörü oluşturulması sürdürülebilir kalkınma için önemli bir araç olarak görülmektedir. Yerel ekonomilerin kalkınmasında önemli bir öğe olarak kabul edilen yöresel mutfaklar aynı zamanda gastronomi turizminin ana konusudur. Yöresel ürünlerin kayıt altına alınmasını sağlayan coğrafi işaretli ürünlerin önemli bir bölümünü yemekler ve çorbalar oluşturmaktadır. Bu ürünlerin yöresel gıda ürünleri ile geleneksel yöntemlerle hazırlanması karbon ayak izinin azaltılmasından israfın azaltılmasına kadar birçok noktada yeşil dönüşüme katkı sağlamaktadır.

Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınmasında önemli yeri olan ve hizmetler sektöründe döviz kazandırıcı alanlardan biri olan turizmin çeşitlendirilerek uluslararası pazarda turizm gelirleri bakımından üçüncü sıraya yerleşmesini sağlamada Türk mutfağının sahip olduğu değer bilinmektedir. Aynı zamanda turistlerin geleneksel varış noktalarından ziyade yerel kültüre ve deneyimlere yönelme eğilimlerinin artması; yaşlanan nüfusun ihtiyaçları, yeni neslin beklentileri, kalabalık gruplar yerine daha küçük gruplarla veya bireysel olarak turizm faaliyetlerine katılma eğiliminin artmasıyla birlikte gastronomi turizmine olan tüketici tercihleri pozitif olarak ayrışmaktadır. Bu kapsamda ziyaret edilen yöreye özgü gıda ürünlerine olan ilgi artmaktadır.

Aşçılık ve gastronomi mutfak sanatları eğitimi alan öğrencilerin istihdam edileceği önemli alanlardan biri de yeme içme sektöründe faaliyet gösteren turistik tesislerdir. Bu tesislerde turist beğenisini kazanacak coğrafi işaretli yiyeceklerin hazırlanması beklenmektedir. Türkiye her ne kadar coğrafi işaret tescil sayısında dünyada önde gelen ülkeler arasında olsa da bu ürünlerin ticarileştirilmesi ve buna bağlı olarak yaygınlaştırılması, bu durumun da yerel ekonomikleri canlandırması konusunda arzu edilen noktada değildir. Söz konusu alanlarda öğrenim gören öğrencilerin eğitim müfredatlarının içerisinde ana tema olarak yer almayan coğrafi işaretli ürünler yer almamaktadır. Bu eğitimin verilmesi aşçılık ön lisans ve gastronomi ve mutfak sanatları lisans öğrencilerinin tarif derinliklerine katkıda bulunarak bilgi ve deneyimlerini artıracaktır. Yine eğitimin bilimsel etkinliklerinden biri olan coğrafi işaretli ürün başvuru süreci hakkında verilecek eğitim ile konunun uygulayıcı paydaşlarından biri olarak reçeteli tariflerin normlara uygun hazırlanması konusunda bilgi ve beceri kazanacaklardır.

Bu faaliyet aynı zamanda 2024-2028 yıllarını kapsayan 12. Kalkınma Planı’nda öncelikli gelişme alanlarından bir olarak ifade edilen turizmde hizmet kalitesini iyileştirerek daha rekabetçi bir turizm sektörü oluşturmak üzere potansiyel personelin bilimsel bilgiye erişme ve kullanma becerilerini geliştirmesini sağlanacaktır.

Etkinliğin Kapsamı:

Etkinlik kapsamında eğitimde yer alacak katılımcılar Türkiye’de bulunan devlet ve vakıf üniversitelerinin ön lisans (aşçılık) ve lisans düzeyinde (gastronomi ve mutfak sanatları) eğitimlerine devam etmekle birlikte staj eğitimini tamamlamış öğrencileri kapsamaktadır. Katılımcılara coğrafi işaret çeşitleri, coğrafi işaret başvuru süreçleri, Türkiye’nin coğrafi işaretli ürünleri ve ürün grupları hakkında bilgi verilecektir. Eğitim kapsamında katılımcılara coğrafi işaretli yemek ve çorbaların reçetelerine okumaya ilişkin beceriler kazandırılacak ve bu kapsamda rekabetçi bir turizm sektörü oluşturmak üzere potansiyel personelin mevcut bilgi ve becerileri geliştirilecektir.